|
حادثه
عاشورا از پیشامدهای شگفت تاریخ است. قهرمانانی اندک شمار در برابر خیل
عظیم جنگجویان سفاک و بیرحم تا واپسین لحظه حیات و آخرین قطره خون مقاومت
کردند و از همه چیز در راه محبوب خود گذاشتند. این مقاومت شجاعانه و
فداکاری قهرمانانه، از آغازین لحظههای پیدایش، در درازنای تاریخ و
تاکنون، چشمها را خیره کرده و زبانها و قلمها را به سوی خود کشیده است. تاریخنگاران
و سیرهنویسان، از نخستین کسانی بودند که به گزارش این واقعه با بسیاری از
رخدادهای پبرامونی و حادثههای جزیی آن پرداختند و حتی آن دسته مورخان
حکومتی که نان امویان را میخوردند نتوانستند، آفتاب دلاوریها، رشادتها
و حماسهسراییهای این تعداد به ظاهر اندک و به باطن، با همه انسانیت
انسانها برابر، را نادیده و یا آن را زیر ابر تیره، گیرند. کتابهای
تاریخ و سیره، چه در میان شیعیان و چه اهل سنت و حتی غیر مسلمانان، واقعه
عاشورا را به عنوان یک نقطه عطف و یک پیشامد مسلم گزارش کرده و ارکان و
وقایع اصلی آن از مشهورات، متواترات و قطعیات تاریخی است، اما تفصیلها و
جزئیات آن، مانند هر واقعه تاریخی دیگری با تفاوتهایی در نقلها و یا
کاستیها و مبالغههایی قابل انتظار همراه بوده است. این در حالی است که
با گذشت زمان و دورتر شدن از اصل واقعه، انتظار تغییر و تحریف بیشتر
میشود. نکتهای که قاعده لزوم مراجعه به منابع کهن تاریخی و سیرهنگاری
چنان دقیق و با تفصیل به عاشورا و کربلا پرداختهاند که غرض ورزیها،
اشتباهات و کم دقتیهای همزاد انسان، را به آسانی نشان میدهد.
بیش
از 20 منبع قابل اعتماد از گزارش حماسه بینظیر عاشورا به دست ما رسیده
است و در مقابل، منابعی همچون «مقتل ابومخنف»، «نورالعین»،
«روضةالشهداء»، «اسرار الشهادة»، «ناسخ التواریخ» و «تذکرةالشهداء» قابل
اعتنا نیستند. آیت
الله محمد محمدی ریشهری، در یادداشتی که در خبرگزاری فارس منتشر شده، به
ذکر منابع مستند و غیر مستند در خصوص حماسه ماندگار عاشورا اشاره کرده که
در ادامه متن کامل این یادداشت را میخوانید: